Od dawna mi spokoju brak jakiejś wypracowanej konsekwencji przy spolszczaniu lub też nie imion i nazw własnych w polskich wydaniach komiksów superbohaterskich.
Przykładowo w WKKM zamiast Fantastic Four mamy Fantastyczną Czwórkę, do której należą Niewidzialna Dziewczyna/Kobieta, Ludzka Pochodnia, Stwór i... Mister Fantastic. Czemu akurat ksywa Reeda Richardsa została w oryginale i głupio ostaje od reszty? Nie mam pojęcia. W WKKM Adrian Toomes to Vulture, a w Marvel NOW! Egmontu to Sęp. Itepe, itede. Zupełnie jakby tłumacze (i redaktorzy, bo to oni mają w tej kwestii decydujące słowo) robili to na chybił-trafił. Kompletna loteria zamiast jakiegoś sensownego klucza. W filmach, serialach animowanych i grach taki sam bałagan.
Jako, że sam trochę tłumaczę WKKM, postanowiłem opracować sobie jakieś zasady, którymi będę się kierował, jeśli natknę się na jakiś pseudonim, który dotąd nie pojawił się w kolekcji. Poniżej prezentuję roboczą wersję tych zasad i zachęcam do ich oceny, zgłaszania ewentualnych zastrzeżeń lub sugestii i do ogólnej dyskusji na ten temat.
Zatem...
Można by zostawiać wszystko w oryginale, bo tak chcieliby fanboje i dlatego, że w dobie internetu takie wersje są najbardziej rozpoznawalne. Z drugiej strony można by tłumaczyć wszystko jak leci, tak jak zrobiono to np. w "Strażnikach" Moore'a, bo skoro komiks jest po polsku to czemu postacie nie miałyby mieć przetłumaczonych imion? Jednak najwięcej sensu ma chyba mieszankę obu rozwiązań czyli to co mamy aktualnie. Kwestia tylko co tłumaczyć, a co nie?
Tak więc...
W ramach świata przedstawionego logiczne będzie jeśli wszyscy bohaterowie, złoczyńcy i drużyny z krajów anglosaskich będą mieć pseudonimy i nazwy w języku angielskim. Można założyć, że cała reszta postaci z innych krajów, wymiarów i miejsc w kosmosie, ma je w swoich ojczystych językach i zostają one przetłumaczone na język odbiorców komiksów, w USA na angielski, w Polsce na polski itd.
I tak (po waszych uwagach):1) Bohaterowie, złoczyńcy, drużyny i organizacje z krajów anglosaskich zostają w oryginale. Jeśli zajdzie taka potrzeba, ich znaczenie można wyjaśnić w przypisie. Przykłady:
- Spider-Man
- Hulk
- Iron Man
- Thing
- Vison
- Sabretooth
- Venom
- Mad Thinker
- Grim Reaper
- Avengers
- Fantastic Four
- Frightful Four
- Marauders
- Alpha Flight
2) Nazwy drużyn, w których występuje "of" można opcjonalnie tłumaczyć. Tak brzmią mniej kulawo w dialogach. Można tłumaczyć też nazwy bez "of" ale złożone z wielu wyrazów. Przykłady:
- Brotherhood of Evil Mutants - Bractwo Złych Mutantów
- Masters of Evil - Mistrzowie Zła
- Legion of the Unliving - Legion Nieżywych
- Children of the Vault - Dzieci (z) Krypty
- Green Lantern Corps - Korpus Zielonych Latarnii
3) Bohaterowie, złoczyńcy, drużyny i organizacje z zagranicy są tłumaczeni. Przykłady:
- Black Panther - Czarna Pantera (Wakanda) (bo czemu ten zaszczytny, pradawny tytuł miałby być angielskimi słowami w kraju, który od wieków żyje w izolacji i wypina się na resztę świata?)
- Living Pharaoh - Żyjący Faraon (Egipt) (spolszczenie lepiej brzmi przy odmianie przez przypadki)
- Black Widow - Czarna Wdowa (Rosja) (dotyczy większość postaci z Rosji: czemu w czasie zimnej wojny komuniści z ZSRR mieliby dawać swoim bohaterom amerykańsko brzmiące ksywy?)
- Hand - Dłoń (Japonia) (klan, którego początki sięgają czasów feudalnej Japonii - angielsko brzmiąca nazwa nie pasuje)
- Space Phantoms - Kosmiczne Fantomy (Limbo) (oni są z nieanglojęzycznego kosmosu)
4) Nie tłumaczyć jeśli pseudonim jeśli już w oryginale był to pseudonim w języku innym niż angielski. Przykłady:
- El Aquila (Hiszpania)
- Le Peregrine (Francja)
- Diablo (Hiszpania)
5) Nie tłumaczyć pseudonimów, które po spolszczeniu są wyraźnie dłuższe od oryginału (trzeba się mieścić w dymkach). Przykłady:
- Red Skull -
Czerwona Czaszka (Niemcy) - Darkstar -
Mroczna Gwiazda (Rosja) - Sunfire -
Słoneczny Ogień (Japonia) - Man-Ape -
Człowiek-Małpa (Wakanda)
6) Nie tłumaczyć nazw organizacji, których skrótowce układają się w angielskie słowa. Przykłady:
- S.H.I.E.L.D.
- A.I.M.
- S.W.O.R.D.
- S.T.R.I.K.E.
- H.A.M.M.E.R.
7) Kosmiczne byty i funkcje przez nie spełniane tłumaczyć. Przykłady:
- Death - Śmierć
- Eternity - Wieczność
- Elder Gods - Starsi Bogowie
- Watcher - Obserwator
- Recorder - Rejestrator
- Living Tribunal - Żyjący Trybunał
8 ) Imiona części postaci z kosmosu można zostawić w oryginale ignorując punkt trzeci. Przykłady:
- Smasher
- Guardian
- Deathbird
- Firelord
- Silver Surfer
- Green Lantern
9) Człony pseudonimów pochodzące od tytułów naukowych, rang wojskowych i tytułów szlacheckich są tłumaczone. Drugi człon pozostaje w oryginale, szczególnie jeśli pochodzi od nazwiska lub imienia postaci. Drugi człon można przetłumaczyć, jeśli brzmi niemal identycznie w języku angielskim, jak i w polskim. Przykłady:
- Doctor Octopus - Doktor Octopus
- Doctor Doom - Doktor Doom
- Captain Marvel - Kapitan Marvel
- Captain Spectrum - Kapitan Spektrum
- Captain America - Kapitan Ameryka
- Captain Britain - Kapitan Brytania
- Captain UK - Kapitan UK
- Count Nefaria - Hrabia Nefaria
10) Postacie z mitologii (w tym postacie z mitycznych krain wymyślone na potrzeby komiksu) powinny być spolszczane do takich wersji, jakie funkcjonują w języku polskim. To samo w kwestii postaci literackich. Przykłady:
- The Mighty Thor - Potężny Thor
- Odin the All-Father - Odyn Wszechojciec
- Hercules the Lion of Olympus - Herkules, lew Olimpu
- Hela - Hel
- Heimdall - Hajmdal
- Balder the Brave - dzielny Baldur
- Amora the Enchantress - Amora czarodziejka
- Skurge the Executioner - Skurge egzekutor
- Valkyrie - Walkiria
- Mad Hatter - Szalony Kapelusznik
10) Tłumaczone są przezwiska bohaterów. Przykłady:
- Wallcrawler (Spider-Man) - ścianołaz
- Shell-head (Iron Man) - blaszak
- Goldilocks (Thor) - złotowłosy
Na razie mam tyle.
Macie jeszcze jakieś pomysły? Zagwozdki?
Zastanawiam się np. czy zamiast Namora Sub-Marinera, nie powinno być Namora Podwodnika (właśnie tak jest tłumaczony w Rosji). W komiksach Marvel (wtedy jeszcze Timely) ze Złotej Ery Atlantydzi byli nazywani właśnie Sub-Marinerami.
Czy wołacze "Doc!", "Cap!" można przetłumaczyć na "Dr.!", "Kpt.!"?
Oczywiście, w komiksach, które tłumaczę i redaguję staram się trzymać wersji ustalonych już przez innych tłumaczy.